Zabytki

W mieście i gminie Wiązów znajduje się prawie 500 obiektów wpisanych do rejestru zabytków. Są to kościoły, kamienice, dworki, pomniki, siedem zespołów parkowych. Całe stare miasto w Wiązowie wraz z ratuszem widnieje w tym rejestrze jako układ urbanistyczny.

Ratusz w Wiązowie

Pierwsze potwierdzone wiadomości o istnieniu ratusza pochodzą z 1285 r. Był to zapewne budynek drewniany, tak jak inne w tym czasie na Śląsku. Zniszczony pożarem w 1557 r. Odbudowany w latach 1574‑1585, został ponownie zniszczony w 1633 r., przez wojska szwedzkie. Obecny ratusz powstał w 1616 r., odbudowany w latach 1665‑1668, przebudowany, w 1871‑1872, kiedy to również dobudowano piętro. Jest budowlą dwupiętrową na planie prostokąta o fasadzie rozdzielonej wieżą przechodzącą w ośmiobok, zwieńczoną barokowym hełmem z latarnią, na szczycie której znajduje się ażurowa chorągiewka i krzyżyk.

Pokryty jest dachem czterospadowym z blachy. Od strony wieży parterowa dobudówka szerokości wieży, dźwigająca taras z balustradą murowaną, wykończoną kutym opierzeniem. Nad tarasem zachowały się wtórnie wmurowane kartusze herbowe: jeden z 1616 r., dwa biskupów wrocławskich oraz tablica pamiątkowa z napisem 1252‑ 1967 – 750 lat Miasta Wiązów. Wewnątrz na drugim piętrze znajduje się jeszcze jeden kartusz herbowy biskupa wrocławskiego Andrzeja Jerina.

Kościół p.w. św. Mikołaja w Wiązowie

Kościół parafialny pod wezwaniem św. Mikołaja w Wiązowie wzmiankowany w 1285 r., do stanu obecnego wzniesiony w II połowie XV wieku, gotycki, przebudowany w początkach XVIII wieku, restaurowany w latach 1914-1917 i 1955-1962, ‑ barokowy. Jest to budowla orientowana, murowana z przyporami, jednonawowa z dwuprzęsłowym prezbiterium i licznymi przybudówkami. Dach trójspadowy, kryty dachówką oraz blachą. Od zachodu kwadratowa, sześciokondygnacyjna wieża z dachem brogowym z krzyżem na szczycie. Wyposażenie wnętrza głównie barokowe. Pochodzi z XVIII w.

Częstocice

Zabytkowy kościół filialny p.w. św. Barbary wzniesiony w 1334 r. Obecny barokowy z 1609 r., restaurowany w 1960 r. i 1986 r. Murowany, jednonawowy, z trójbocznie zakończonym prezbiterium z przyporami. Ośmioboczna wieża od zachodu z latarnią i hełmem. Dach dwuspadowy kryty blachą.

Gułów

Kościół ewangelicki, obecnie rzymsko-katolicki, z II połowy XVI w., przebudowany w 1881 r., murowany na kamiennej podmurówce z przyporami, dach dwuspadowy kryty dachówką. Wieża od zachodu z iglicą z krzyżykiem. Obok kościoła stoi kwadratowa kaplica z daszkiem brogowym z krzyżykiem, wejście ostrołukowe.

Jaworów

Kościół parafialny p.w. św. Michała Archanioła, wzniesiony przez budowniczego Henryka z Nysy ok. 1500 r., restaurowany i częściowo przebudowany w 1860 r., remontowany w 1930 r., odnowiony w 1966 r., gotycko-barokowy. Orientowany, murowany na cokole, z przyporami, jednonawowy z wieżą od zachodu i prostokątnym prezbiterium nakrytym daszkiem dwuspadowym. Wyposażenie wnętrza głównie barokowe, a ołtarz główny w stylu rokoko z połowy XVIII w.

Jędrzychowice

Zespół pałacowy wzniesiony około 1846 r. Do II Wojny Światowej należał do Paula Yorka von Wartenburg. Murowany, wysoko podpiwniczony, dwukondygnacyjny o kształcie zbliżonym do kwadratu. Dach czterospadowy z wietrznikami kryty dachówką.

Kłosów

Kościół filialny p.w. św. Jadwigi, wzniesiony w XV w., przebudowany w 1845 r., orientowany, murowany na cokole, z przyporami, jednonawowy z wieżą od zachodu z hełmem w formie ostrosłupa na niej chorągiewka z datą 1845 r. Dachy dwuspadowe, prezbiterium mniejsze kwadratowe. Od południa dobudowana kruchta. Kościół otoczony jest murem z kamienia. Na zewnątrz tuż przy murze stoi krzyż trójlistny z 1897 r. z kamienia na wielostopniowym cokole.

Kowalów

Jest tu piękny zabytkowy kościół filialny z I p. XIV w. poświęcony św. Urszuli, przebudowany około 1600 r. uszkodzony w 1945 r. zabezpieczony w 1949 r., odbudowany w 1946 r., gotycki.

Księżyce

Kościół pod wezwaniem św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny, z 1903 r., restaurowany w 1964 r., neoromanizm. Murowany na ceglanym cokole, z zaokrąglonym prezbiterium, z wieżą boczną od północy. Dach pokryty dachówka, część blachą. Wieża z hełmem ostrosłupowym czworobocznym, na niej krzyż.

Kucharzowice

Kościół parafialny p.w. św. Michała Archanioła (dawniej św. Andrzeja Apostoła) wzmiankowany w 1335 r., pierwotnie gotycki, wzniesiony około 1500 r., przebudowany w 1803‑1804. Zniszczony w 1945 r., odbudowany w 1950 r., restaurowany 1973 r., gotycko-renesansowy, orientowany, murowany na cokole z przyporami. Po zachodniej stronie wysmukła wieża ze sterczynami i iglicą, od południa kruchta.

Łojowice

Pałac zbudowany w XIX w., neorenesansowy, murowany, dwukondygnacyjny zbliżony do kwadratu. Z końcem XIX w. rozbudowany w kierunku wschodnim. Dach czterospadowy z lukarnami w poddaszu, z tarasem otoczonym metalową balustradą. W fasadzie podjazd wsparty na filarach dźwigających taras.

Stary Wiązów

Kościół p.w. św. Floriana, wzmiankowany jako kaplica w 1227 r. obecnie wzniesiony w II połowie XV w., przebudowany w 1712 r., zbarokizowany i powiększony o wieżę. Częściowo zniszczony w 1945 r. odbudowany w latach 1946‑1947, restaurowany 1962‑1964, gotycko-barokowy. Orientowany, murowany, od wschodu z przyporami od zachodu wieża z cebulastym hełmem. Stromy dach z sygnaturką, pokryty dachówką.

Wawrzyszów

Pałac, obecnie filia szkoły podstawowej, wzniesiony około 1850 r. w stylu wczesnego neogotyku z elementami neorenesansowymi.

Witowice

Młyn wodny z lat 1920‑1930, murowany, czterokondygnacyjny, w części wieży pięciokondygnacyjny, dach dwuspadowy, w części wieży brogowy. Młyn od dawna nieczynny, przeznaczony na zajazd. Z urządzeń młyńskich pozostały: ujęcie wodne na młynówce rzeki Oławy z urządzeniami do regulacji przepływu wody oraz transmisja zębata zmieniająca ruch poziomy na pionowy.