Prace polowe maszynami rolniczymi uzależnione są od warunków pogodowych, które określają czas ich wykonania, bez możliwości przeniesienia ich na inny termin. Prace te są wykonywane na otwartej przestrzeni, w ruchu i zmiennych warunkach pogodowych. Pracownicy w trakcie prac polowych są narażeni na działanie czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych. Wykonywanie prac polowych niesie ze sobą ryzyko poniesienia uszczerbku na zdrowiu. Eliminacja tego ryzyka lub jego ograniczenie to podstawowy cel wielu uregulowań prawnych i bezpośrednich przepisów z dziedziny bezpieczeństwa i higieny pracy.

Przygotowanie maszyn i narzędzi do pracy

Sprzęt rolniczy powinien być użytkowany zgodnie z przeznaczeniem. Przed przystąpieniem do użytkowania nowo zakupionego ciągnika, urządzenia lub maszyny należy dokładnie zapoznać się z instrukcją obsługi, a przy użytkowaniu sprzętu – ściśle przestrzegać zasad dotyczących bezpieczeństwa pracy. Przed uruchomieniem maszyny lub urządzenia należy sprawdzić stan techniczny elementów i podzespołów.
W czasie pracy maszyn i urządzeń niedopuszczalne jest w szczególności:
- zdejmowanie osłon
- zdejmowanie lub zakładanie pasów i łańcuchów napędowych, regulowanie długości taśm, pasów lub łańcuchów
- wykonywanie napraw i czynności konserwatorskich.

Składowanie i przechowywanie środków produkcji

Maszyny rolnicze, z wyjątkiem ciągników i przyczep rolniczych, są użytkowane jedynie w krótkim okresie wynikającym z wymagań agrotechnicznych. Pozostałą cześć roku maszyny są składowane, tj. oczekują na zastosowanie. Ze względu na warunki  bezpieczeństwa, zabronione jest składowane maszyn na ścieżkach transportowych, drogach komunikacyjnych i innych przypadkowych miejscach. Z uwagi na bezpieczeństwo osób pracujących w gospodarstwie narzędzia i maszyny  składuje się na równym utwardzonym podłożu. Zespoły robocze maszyn należy zablokować przed składowaniem w położeniu przewidzianym przez producenta. Ostre i wystające poza obrys maszyny części maszyn powinny być zdemontowane. Zaczepy maszyn jednoosiowych powinny być podparte z wykorzystaniem podpór  stanowiących ich wyposażenie fabryczne. Maszyny należy składować, aby wolne przejście wokół nich miało szerokość co najmniej 0,75 m. Ze względu na zagrożenie pożarowe maszyny rolnicze wyposażone w silniki nie mogą być składowane w pomieszczeniach przeznaczonych na magazynowanie pasz objętościowych i  innych substancji łatwo palnych.

Agregowanie i transport agregatów rolniczych

Prawidłowy dobór ciągnika do pracy z agregowanym narzędziem lub maszyną jest podstawowym warunkiem bezpiecznej pracy agregatu. Rozpoczynając pracę ciągnikiem rolniczym, trzeba zwrócić uwagę na:
- jego sprawność techniczną
- wymaganą klasę uciągu
- odpowiednie wyposażenie, dostosowanie do danej maszyny
Przejazd z miejsca składowania  na pole powinien odbywać się po drogach dostosowanych do danego zestawu. Wybierając trasę przejazdu, należy uwzględnić: rodzaj nawierzchni, szerokość drogi, ruch innych pojazdów oraz możliwość zjazdu z drogi na pole. Prędkość jazdy powinna być dostosowana do wymagań podanych przez producenta i panujących na drodze warunków. Maksymalna szerokość pojazdu rolniczego poruszającego się po drogach publicznych nie może przekroczyć 3 m, a jego wysokość 4 m. Przewóz osób na maszynach i przyczepach jest zabroniony. W czasie jazdy po drogach publicznych bezwzględnie należy przestrzegać przepisów o ruchu drogowym, a ciągnik musi być dopuszczony do ruchu.

W razie wypadku

Gdy dojdzie do upadku lub wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym, należy zabezpieczyć miejsce zdarzenia, a poszkodowanym udzielić pomocy oraz niezwłocznie wezwać pomoc lekarską i poinformować o okolicznościach wypadku.

W rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników, za wypadek przy pracy rolniczej uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło podczas wykonywania czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej albo pozostających w związku z wykonywaniem tych czynności:

1. na terenie gospodarstwa rolnego, które ubezpieczony prowadzi lub w którym stale pracuje, albo na terenie gospodarstwa domowego bezpośrednio związanego z tym gospodarstwem rolnym, lub
2. w drodze ubezpieczonego z mieszkania do gospodarstwa rolnego, albo w drodze powrotnej, lub
3. podczas wykonywania poza terenem gospodarstwa rolnego zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej lub w związku z wykonywaniem tych czynności, lub
4. w drodze do miejsca wykonywania czynności, o których mowa w pkt. 3 albo w drodze powrotnej.

Zgłoszenia wypadku może dokonać poszkodowany lub inna osoba, bezpośrednio w siedzibie KRUS lub za pośrednictwem poczty, telefonicznie, pocztą elektroniczną albo poprzez platformę ePUAP. Zaistniałe zdarzenie zgłaszamy jak najwcześniej, bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia jego wystąpienia.

PT KRUS Strzelin

Materiały źródłowe: broszury prewencyjne wydane przez Centralę Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, strona www.krus.gov.pl